1999 Gölcük Depremi, İzmit Depremi, Marmara Depremi ya da 17 Ağustos 1999 Depremi olarak anılan felaketin etki alanı çok genişti. Başta Kocaeli, Sakarya, Yalova, İstanbul ile civar il ve ilçelerde büyük bir yıkıma sebep olan deprem Ankara'dan İzmir'e çok büyük bir alanda hissedildi.

Depremde verilen zayiat

Türkiye tarihinin gördüğü en büyük depremlerden biri olan 17 Ağustos depremi, daha önce görülmemiş düzeyde can mal kaybına yol açtı. Kocaeli, Gölcük, Düzce, Sakarya, İstanbul ve Yalova'da büyük can ve mal kaybı ile yıkıma neden olan depremde resmi verilere göre 17 bin 480 kişi hayatını kaybederken on binlerce kişi yaralandı. Depremin merkezi Kocaeli'nde 9 bin 477 kişi yaşamını yitirdi, 9 bin 881 kişi yaralandı.

Depremde, 35 bin 180 konut, 5 bin 770 iş yeri yıkıldı ya da ağır hasar gördü. 40 bin 757 konut, 6 bin 57 iş yeri orta, 45 bin 86 konut ve 6 bin 128 iş yeri de hafif hasarlı olarak kayıtlara geçti.

İllere göre depremdeki can kayıpları

Düzce 270

Bursa 268

Eskişehir 86

İstanbul 981

Kocaeli 4093

Gölcük 5384

Sakarya 3891

Yalova 2504

Zonguldak 3

Toplam: 17.840

Depremde 43 bin 953 kişi de yaralandı.

Deprem sonrası durum

Deprem sonrası Kocaeli'nin Gölcük ilçesinde bulunan Türkiye’nin en büyük petrol rafinerisi TÜPRAŞ alevler içinde kalırken. TÜPRAŞ'ta patlama olmasından korkan bölge halkı yüksek tepelere doğru yoğun şekilde seyahat etti. Gölcük limanı suya gömüldü.

Deprem sonrası iletişim ağları tamamen hasar gördü ve kullanılamaz hale geldi. İletişim kopukluğunu Dönemin Başbakanlık Müşaviri Ahmet Şağar, deprem sonrası durumu şu sözlerle özetledi: 'Biz valilerle Başbakan arasındaki bağlantıyı akşam 19:00’da sağlayabildik. Gölcük’teki tahribatı 21:30’da öğrenebildik. Haberleşme tüm boyutlarıyla felç olmuştu.' Devletin zirvesinin kendi arasındaki iletişimi dahi koptu. Öyle ki Ankara’da bulunan Başbakan Ecevit’in İstanbul’daki Cumhurbaşkanı Demirel’e telefon ile ulaşamadı.

Haberi alınca deprem bölgesine akın eden insanların oluşturduğu yoğun araç trafiği nedeniyle TEM ve E5 kilitlendi. Trafik, yaralıların deprem bölgesinden ambulanslarla çevre il ve ilçelerdeki hastanelere intikalini güçleştirirken yardım araçlarının da deprem bölgesine gelmesini geciktirdi. Bu durum acil afet politikalarının hayati önemini bir kez daha gözler önüne serdi.

Arama kurtarma çalışmaları ve AKUT

Depremi radyodan haber alan köpekli ve doktorlu sivil bir arama-kurtarma ekibi 1 saat 25 dakika sonra Avcılar’daydı. Pek çoğumuzun adını ilk kez o gün duyduğu AKUT 17 Ağustos Depremi’ndeki arama-kurtarma çalışmaları boyunca 200 kişiyi enkaz altından çıkardı.

17 Ağustos Depremi sonrası Kocaeli’de çadır kenti ziyaret eden dönemin ABD Başkanı Bill Clinton’un burnunu sıkmasıyla ünlenen 'Erkan bebek' artık 16 yaşında ve depremin 15. yılında AKUT'a üye oldu.

Örgütlü, örgütsüz binlerce kişi deprem bölgelerine yardıma koştu. Zonguldak maden işçileri küreklerini kapıp geldi. 51 ayrı ülkeden 1700 gönüllü arama-kurtarma çalışmalarına katıldı.

Deprem sonrası açılan davalar

2 bin 200 dava açıldı, sadece 40 kişi suçlu bulundu, kalan davalar da 16 Şubat 2007 yılında zaman aşımından düştü.

Yalova’da ceza aldığı bilinen tek isim Veli Göçer oldu. İnşa ettiği konutların yıkılması sonucu 195 kişinin ölümünden sorumlu tutularak 18 yıl 9 ay hapis cezasına çarptırılan müteahhit Göçer depremin 12'nci yıldönümüne kısa süre kala 13 Ağustos 2011’de tahliye oldu.

Düzce Ersoy Apartmanı: 36 kişi öldü, dava zaman aşımına uğradı.

Düzce Ömür Hastanesi: 11 kişi öldü, dava zaman aşımına uğradı.

Yalova Ceylankent Sitesi: 98 kişi öldü, 2 sanığa verilen hapis cezaları ertelendi.

Kocaeli Ubay Apartmanı: 58 kişi öldü, müteahhit hakkında verilen ceza ertelendi.

Yüksel Sitesi: 316 kişi öldü, 5 sanığa verilen çeşitli cezalar ertelendi.

Can Göçer ve Zafer Çoşkun: Veli Göçer'in oğluyla ortağı yakalanamadığı için haklarındaki dava zaman aşımına girdi.

Sakarya: 695 davadan 5 kişiye ceza çıktı.

Kocaeli: 600 dava açıldı, 12 kişi 10'ar ay hapis cezası aldı. 6'sının cezası infaz edildi, 6'sı için süre istendi.

Yalova: 173 dava açıldı, hemen hemen tamamı sonuçlandı. Veli Göçer 18 yıl 9 ay hapse mahkûm edildi.

Düzce: Yaklaşık 220 dava açıldığı sanılıyor. Yargılamaların sonucunda hiç kimse cezaevine girmedi.